განსაზღვრული ასაკიდან ორგანოთა უმრავლესობის ფუნქცია დასუსტებას იწყებს.
თავდაპირველად ორგანიზმი უმკლავდება დეფიციტს, მაგრამ არსებობს ზღურბლი, რომლის გადალახვის შემდეგ პროცესი ორგანოს დისფუნქციით გამოვლინდება. სწორედ ამის შედეგია ასაკობრივი ცვლილებები.
როდის იწყება სიბერე
ჯანმრთელობის მსოფლიო ორგანიზაცია გვთავაზობს შემდეგ ასაკობრივ საზღვრებს:
60-დან 74 წლის ჩათვლით – ხანში შესული
75 წლიდან – მოხუცი
90 წლიდან – დღეგრძელი
სიბერის ცნება ფარდობითია. ადამიანის ბიოლოგიური საათი შეიძლება აჩქარდეს ან, პირიქით, შენელდეს. ალბათ შეგიმჩნევიათ, რომ ერთი და იმავე ასაკის ადამიანებიდან ერთი ახალგაზრდულად გამოიყურება, შენარჩუნებული აქვს შრომის უნარი, სიცოცხლის ხალისი, ხოლო მეორე დაუძლურებულია და ფსიქიკის ძლიერი დარღვევები აღენიშნება. ბიოლოგიური საათის არათანაბარი მუშაობის ასახსნელად უამრავი ჰიპოთეზა გამოითქვა. მეცნიერები დაბერების პროცესის ქრონოლოგიურ, ბიოლოგიურ, სოციალურ და ფსიქოლოგიურ ასპექტებს განიხილავენ.
ნელ-ნელა, საფეხურებრივად იცვლება კანის სტრუქტურა. 20-25 წლიდან ნელდება მასში სისხლის მიმოქცევა და ნივთიერებათა ცვლა, კანის უჯრედები საკმარის ჟანგბადს და საკვებ ნივთიერებებს ვეღარ იღებს. შესაბამისად, აღარც უჯრედთა განახლების პროცესია ისეთი ინტენსიური, როგორიც მანამდე. სიცოცხლის მესამე ათწლეულიდან თვალსაჩინო ხდება ასაკობრივი ცვლილებები. ცხიმოვანი ჯირკვლები ნაკლებ ცხიმს გამოყოფს და კანიდან ტენი ადვილად ორთქლდება. შედეგად კანი შრება, თვალებთან და ცხვირ-ტუჩს შორის ნაოჭდება. უჯრედთა განახლების პროცესი უფრო მეტად ნელდება: 20-25 წლამდე თუ უჯრედები ყოველ 28 დღეში ახლდებოდა, 30 წლიდან განახლება 40 დღეში ერთხელ ხდება. ნივთიერებათა ცვლაც სუსტდება. 35 წლიდან მცირდება კოლაგენისა და ელასტინის სინთეზი, რაც კანის გამოშრობას იწვევს. კანი თხელდება და ეშვება. ნაოჭები მრავლდება.
40-45 წლიდან იწყება კანის ასაკობრივი გადაგვარება (დისტროფია). კოლაგენის ბოჭკოები სქელდება და უხეშდება, შემაერთებელ ქსოვილს ერწყმის ან იშლება, რაც კანის მოდუნებას განაპირობებს. კანის უჯრედებს საკმარისი სისხლი ვეღარ მიეწოდება, კანი სათანადოდ ვეღარ იკვებება და უფრო მეტად თხელდება, ფერმკრთალდება.
მასალის გამოყენების პირობები
