მენსტრუალური ციკლის ნაადრევი დაწყება უფრო ხშირად გვხვდება თანამედროვე გარემოში და მას მნიშვნელოვანი გავლენა აქვს ქალის ჯანმრთელობაზე.
ნაადრევი მენსტრუაცია კვლევებმა აჩვენა, რომ მოქმედებს არა მხოლოდ გენეტიკური ფაქტორები, არამედ გარემო პირობები და ცხოვრების წესი.
📌 რა იწვევს ნაადრევ მენსტრუაციას?
🔹 ბავშვობის პერიოდის კვება და სხეულის მასის ინდექსი (BMI)
ბოლო კვლევებმა (Wang et al., 2024) აჩვენა, რომ ბავშვის სხეულის მასის ინდექსი (BMI) ნაადრევი მენსტრუაციის ერთ-ერთი მთავარი განმაპირობებელი ფაქტორია. ბავშვთა სიმსუქნე მნიშვნელოვან როლს თამაშობს პუბერტატული პროცესების დაჩქარებაში, რაც ზრდის ენდოკრინულ ცვლილებებს და მენსტრუაციის ნაადრევ დაწყებას.
🔹 ფსიქოლოგიური სტრესი და ბავშვობის ტრავმები
სტრესი, ემოციური ტრავმები და არასტაბილური გარემო ბავშვის ნერვულ სისტემაზე მოქმედებს, რაც გავლენას ახდენს ჰორმონალურ სისტემაზე და აჩქარებს მენსტრუაციის დაწყებას.
🔹 გარემოს დაბინძურება და ენდოკრინული დარღვევები
ენდოკრინული სისტემის დამრღვევი ქიმიური ნივთიერებები (endocrine-disrupting chemicals), რომლებიც გვხვდება პლასტმასებში, კოსმეტიკურ პროდუქტებში და საკვებში, მნიშვნელოვან გავლენას ახდენს ჰორმონულ ბალანსზე. NPR-ის 2024 წლის ანგარიშის მიხედვით (Godoy, 2024), ჰაერის დაბინძურება და ქიმიური ნივთიერებები ერთ-ერთი მთავარი ფაქტორია, რაც ნაადრევ მენსტრუაციას იწვევს.
🔹 კვების რეჟიმი და საკვები პროდუქტები
დაბალანსებული დიეტა, რომელიც შეიცავს საკმარისი ცილებს, ცხიმებსა და მინერალებს, ხელს უწყობს რეპროდუქციული ჯანმრთელობის რეგულირებას. თუმცა, გადაჭარბებული რაფინირებული ნახშირწყლები და არაჯანსაღი ცხიმები ზრდის ინსულინის დონეს, რაც შესაძლოა ნაადრევი მენსტრუაციის მიზეზი გახდეს.
📌 ნაადრევი მენსტრუაციის გავლენა ჯანმრთელობაზე
🔹 კიბოს განვითარების გაზრდილი რისკი
ნაადრევი მენსტრუაცია ნიშნავს იმას, რომ ქალის სხეული უფრო დიდხანს ექვემდებარება ესტროგენის ზემოქმედებას. ესტროგენი ხელს უწყობს სარძევე ჯირკვლების, საკვერცხეებისა და ენდომეტრიუმის კიბოს განვითარების რისკს. ესტროგენს გამოიმუშავებენ როგორც საკვერცხეები, ასევე ცხიმოვანი უჯრედები, რაც იმას ნიშნავს, რომ ჭარბი წონა კიდევ უფრო ზრდის ჰორმონის დონეს და კიბოს განვითარების რისკს.
🔹 გულის დაავადებებისა და ინსულტის რისკი
ესტროგენის დონის ცვლილებები პირდაპირ მოქმედებს გულ-სისხლძარღვთა სისტემაზე. ქალები, რომლებსაც მენსტრუაცია ადრე ეწყებათ, უფრო მეტად არიან მიდრეკილნი არტერიული ჰიპერტენზიის, გულის შეტევისა და ინსულტის განვითარებისკენ.
🔹 პოლიცისტური საკვერცხეების სინდრომი (PCOS) და უნაყოფობა
ნაადრევი მენსტრუაცია დაკავშირებულია პოლიცისტური საკვერცხეების სინდრომთან (PCOS), რომელიც ხშირად იწვევს უნაყოფობას და ჰორმონალურ დისბალანსს. PCOS ასევე ზრდის დიაბეტის, მეტაბოლური სინდრომისა და სხეულის ჭარბი თმის ზრდის რისკს.
📌 პროფესორ გიორგი ფხაკაძის კომენტარი:
“ბოლო კვლევები ცხადყოფს, რომ მენსტრუაციის ნაადრევ დაწყებას სერიოზული ჯანმრთელობის შედეგები აქვს. ეს არ არის მხოლოდ ციკლის ცვლილება – ის გავლენას ახდენს ქალის მთლიან ორგანიზმზე. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია ბავშვის ადრეული კვების და ცხოვრების წესის რეგულირება, რადგან სიმსუქნე ერთ-ერთი უმთავრესი ფაქტორია, რომელიც მენსტრუაციის ნაადრევ დაწყებას იწვევს. მშობლებს და ექიმებს მეტი ყურადღება უნდა მიაქციონ ამ საკითხს, რადგან ნაადრევი მენსტრუაცია ზრდის როგორც კიბოს, ასევე გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკს.”
📌 როგორ შევამციროთ რისკი?
✔ ბავშვობაში ჯანსაღი კვების უზრუნველყოფა – საკმარისი ცილები, უჯრედისი და სასარგებლო ცხიმები აუცილებელია.
✔ ფიზიკური აქტივობა და წონის კონტროლი – ჭარბი წონა ზრდის ესტროგენის გამომუშავებას.
✔ გარემოს დაბინძურების შემცირება – თავიდან ავირიდოთ პლასტმასის ჭურჭელი, არაჯანსაღი კოსმეტიკა და დაბინძურებული ჰაერი.
✔ სტრესის მართვა – ფსიქოლოგიური სტრესი პირდაპირ მოქმედებს ჰორმონებზე.
📌 როდის მივმართოთ ექიმს?
🔹 თუ მენსტრუაცია დაიწყო 10 წლამდე
🔹 თუ ციკლი არარეგულარულია და აქვს უჩვეულო სისხლდენა
🔹 თუ აღინიშნება ძლიერი ტკივილები ან სხვა ჰორმონალური დარღვევები
💡 გახსოვდეთ, თქვენი ჯანმრთელობა თქვენს ხელშია! რეგულარული ექიმის ვიზიტი და ჯანსაღი ცხოვრების წესი დაგეხმარებათ ნაადრევი მენსტრუაციის შედეგების შემცირებაში.
📌 წყაროები:
1️⃣ შენი ექიმი – ბუნებრივი მკურნალობა და ჰოლისტიკური ჯანმრთელობა: sheniekimi.ge
2️⃣ შენი ბავშვი – ბავშვის ჯანმრთელობა და განვითარება: sheniambebi.ge
3️⃣ შენი მედიცინა – ჯანმრთელობა და კვების რეკომენდაციები: shenimedicina.ge
4️⃣ Menarche and Time to Cycle Regularity Among Individuals Born Between 1950 and 2005 in the US. JAMA Network. Zifan Wang, PhD, MS, et al.
5️⃣ Girls are getting their first periods earlier. Here’s what parents should know. NPR. Maria Godoy. May 31, 2024.
📌 პროფესორი გიორგი ფხაკაძე
საზოგადოებრივი ჯანდაცვის ინსტიტუტის თავმჯდომარე და საერთაშორისო ჯანდაცვის აღიარებული ექსპერტი; WHO-ს ექსპერტი; Relief International-ის მმართველი საბჭოს დირექტორი და გაეროს გენერალური მდივნის ყოფილი მრჩეველი. მას აქვს 25 წელზე მეტი გამოცდილება ჯანდაცვის სექტორში, როგორც საქართველოში, ასევე საერთაშორისო დონეზე.
#drpkhakadze #გიორგიფხაკაძე #pitskhelauri #აქხარისხია
გაიგეთ მეტი ჩვენს ტელეგრამ არხზე შემოგვიერთდით ტელეგრამზე: https://t.me/SheniEkimi
მასალის გამოყენების პირობები
